Trong kho tàng tiếng Việt, không ít từ nghe giống nhưng nghĩa khác một trời một vực. “Lòng chần” và “lòng trần” là một ví dụ điển hình. Nghe quen tai, viết ra lại sai chính tả một cách đầy oan uổng nếu không hiểu đúng bản chất.
“Lòng chần” là cách viết đúng chính tả khi nhắc đến món ăn phổ biến từ nội tạng động vật được chần qua nước sôi. Trong khi đó, “lòng trần” lại mang ý nghĩa trừu tượng, dùng trong văn học hay tôn giáo để nói đến lòng người vướng bụi trần. Hai từ này dễ nhầm do đồng âm nhưng lại khác biệt hoàn toàn về ngữ nghĩa và ngữ cảnh sử dụng.
“Lòng chần” là cách nói phổ biến trong ẩm thực, chỉ loại lòng heo được trụng sơ qua nước sôi trước khi chế biến hoặc ăn kèm bún phở. Đây là cách chế biến quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam, nhất là các quán bún lòng, phở lòng. Viết sai từ này dễ khiến người đọc hiểu sai hoặc cảm thấy kém chuyên nghiệp trong văn bản.
“Lòng trần” mang hàm nghĩa ẩn dụ, thường xuất hiện trong thơ ca, văn học hoặc lời giảng đạo lý. Nó ám chỉ tâm hồn con người vẫn còn vướng bận bụi trần, vật chất, dục vọng. Từ này hiếm gặp trong đời sống thường nhật nhưng lại có giá trị nghệ thuật sâu sắc khi dùng đúng nơi, đúng cách.
Nguyên nhân chính là vì hai từ này đồng âm, phát âm giống hệt nhau trong giao tiếp. Khi không có ngữ cảnh rõ ràng, người viết dễ vô thức chọn sai. Thêm vào đó, ít ai tra cứu kỹ từ gốc hay kiểm tra chính tả nên lỗi sai này tiếp tục lặp lại, đặc biệt trên mạng xã hội hoặc trong các bài viết vội vàng thiếu kiểm chứng.
>>> Tìm hiểu thêm:
Khôn xiết hay khôn siết đúng chính tả gây tranh cãi
Xác bên hay sát bên đúng chính tả khiến ai cũng hoang mang
Viết đúng là tôn trọng ngôn ngữ và người đọc. Dù chỉ là “chần” hay “trần”, mỗi từ đều mang trọng lượng riêng. Đừng để sự nhầm lẫn đánh mất đi giá trị của lời văn và tư duy.
Bình Luận