Truyện cổ tích "Bà chúa Ngọc" là một tác phẩm dân gian Việt Nam giàu yếu tố huyền thoại, kể về sự tích một người phụ nữ linh thiêng, được tôn thờ như vị thần bảo vệ xóm làng. Câu chuyện phản ánh đức tin và lòng tri ân sâu sắc của người xưa với người có công.
Ngày xưa ở xã Đại An, Khánh Hòa, có một đôi vợ chồng già không con cái, sống bằng nghề trồng dưa bên vách núi. Một ngày, họ phát hiện quả dưa đẹp nhất bị hái nhưng không bị lấy đi hay ăn mất, chỉ bị nẫu. Họ quyết rình bắt và phát hiện một cô gái tuổi chừng mười ba mười bốn, hái dưa nhưng chỉ ôm ngắm mà không ăn.
Hai ông bà thương cảm, nhận cô bé mồ côi làm con nuôi. Cô gái sống ngoan ngoãn, lễ phép, yêu thương bố mẹ nuôi hết lòng. Một ngày mưa lũ lớn, trong khi cha mẹ lo lắng cho ruộng vườn, cô gái mải chơi xếp đá thành hòn non bộ, bị bố mẹ la rầy. Tủi thân, cô bỏ nhà ra bờ biển, thấy một khúc gỗ kỳ nam trôi đến, rồi nhập hồn vào đó, trôi dạt về phương Bắc.
Cây gỗ trôi đến một vùng ven biển xa lạ, nhiều người kéo không nổi, nhưng Hoàng tử phương Bắc vừa chạm tay đã kéo được cây vào bờ. Thấy kỳ lạ, chàng cho lính mang cây về Kinh đô và để cạnh Đông cung. Mỗi đêm trăng, từ cây gỗ hiện ra một nàng tiên tuyệt sắc tỏa hương thơm. Sau vài lần nhìn thấy, Hoàng tử rình sẵn và nắm tay nàng khi nàng hiện ra, khiến nàng không thể nhập lại cây gỗ được nữa.
Hoàng tử đưa nàng về ra mắt vua cha, xin cưới làm vợ. Sau khi bói quẻ được điềm đại cát, nhà vua tổ chức hôn lễ, và hai người sống hạnh phúc, sinh được một trai, một gái.
Tuy nhiên, Hoàng tử dần trở nên bê tha, ham chơi, bỏ bê vợ con. Nàng buồn tủi, tìm lại cây gỗ kỳ nam, cùng hai con niệm chú rồi nhập thân vào gỗ, trôi về phương Nam, trở lại cù lao Huân, nơi quê cũ. Tại đây, ba mẹ con sống bình dị, lập bàn thờ cha mẹ nuôi, giúp dân làng, làm cho quê hương trù phú.
Đến một ngày, giữa trời quang mây tạnh, ba mẹ con bay lên trời hóa tiên. Còn Hoàng tử, về cung không thấy vợ con, hối hận muộn màng. Biết cây gỗ từ phương Nam trôi đến, chàng xuống thuyền vượt biển tìm lại. Nhưng đến cửa Đại An, cuồng phong nổi lên, thuyền bị nhấn chìm, Hoàng tử và đoàn tùy tùng chết trong bão biển.
Nơi thuyền chìm bỗng nổi lên một mỏm đá nhỏ, có những chữ kỳ lạ chưa ai đọc được, được cho là thiên cơ chưa thể giải mã.
Từ đó, nàng tiên được dân tôn kính thờ phụng là Bà chúa Ngọc, còn gọi là Bà chúa Tiên, Thánh mẫu Thiên Y Ana theo tên người Chăm. Bà thường hiển linh che chở dân chài, người đi biển. Các đền thờ bà có khắp nơi từ Huế đến Nha Trang. Triều Nguyễn sắc phong bà là “Hồng Nhân phổ tế linh ứng Thượng đẳng thần”, xây tháp lớn ở Nha Trang để thờ và cử hành quốc lễ hàng năm.
Ý nghĩa: Truyện không chỉ giải thích nguồn gốc tín ngưỡng thờ Bà chúa Ngọc – Thánh mẫu Thiên Y Ana mà còn ca ngợi phẩm chất hiếu thảo, thủy chung, lặng lẽ hy sinh của người phụ nữ. Đây là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thuyết Việt – Chăm, giữa tín ngưỡng dân gian và lịch sử bản địa, thể hiện tinh thần nhân văn và lòng tôn kính đối với nữ thần bảo trợ biển cả, mùa màng và cuộc sống.
Câu chuyện về Bà chúa Ngọc không chỉ thể hiện sự linh thiêng và lòng thành kính mà còn là bài học về đạo lý uống nước nhớ nguồn. Truyện góp phần gìn giữ nét đẹp văn hóa tâm linh của dân tộc, được truyền lại qua bao thế hệ.
Đọc bài khác:
Tóm tắt truyện cổ tích Việt Nam – Sự tích con cú hay nhất
Tóm tắt truyện cổ tích Việt Nam - Huyền thoại vũ trụ sơ khai
Bình Luận