"Tóm tắt Truyện dân gian - Vụ kiện chôn văn" là một câu chuyện hài hước nhưng sâu sắc, phản ánh rõ nét sự thông minh, sắc sảo và tinh thần trọng lý lẽ của người xưa. Qua vụ kiện kỳ lạ, truyện mang đến những bài học ý nghĩa về công lý và trí tuệ dân gian.
Trong một kỳ thi đình, Trạng Quỳnh lại tiếp tục “chơi khăm” thiên hạ bằng cách ra khỏi trường thi rất sớm, tay cắp ống quyển tỏ vẻ ung dung tự đắc. Các quan trường tưởng Quỳnh là thí sinh giỏi giang, “trên thông thiên văn dưới tường địa lý”, mới ra bài nhanh như thế, nên nhao nhao đòi xem văn bút.
Quỳnh khoát tay từ chối, bảo rằng bài của mình “thối om, không ai ngửi nổi, chôn rồi!”. Quan trường cứ tưởng Quỳnh khiêm tốn nhún nhường, cho rằng:
“Văn của ông có thối thì cũng còn thơm hơn thiên hạ khối người!”
Thấy Quỳnh bỏ đi, đốc thị liền sai lính theo dõi. Quả thật, Quỳnh đào đất, chôn ống quyển ngay tại bãi đất gần trường thi rồi bỏ đi.
Quan đốc thị hớn hở sai lính đào mang về, tưởng sắp mở ra một tuyệt phẩm. Nào ngờ khi mở nắp ống quyển trước mặt đông đủ quan trường, hàng chục con châu chấu tung bay, dính đầy thứ phân lỏng và nước tiểu bên trong ống. Không khí hôi thối bốc lên nồng nặc, các quan chạy tán loạn, quần áo, áo mão dính bẩn, mặt mày nhăn nhó méo xệch – một cảnh tượng bi hài có một không hai.
Ngay hôm sau, các quan lũ lượt kéo nhau đến kiện Trạng Quỳnh với Chúa Trịnh, xin “xét xử nghiêm minh để rửa nhục cho triều đình”. Quỳnh bị triệu vào cung, nhưng không hề sợ hãi. Trước mặt Chúa, ông điềm nhiên bào chữa:
“Bẩm Chúa, thần đã cảnh báo từ đầu là bài thi thối lắm, xin đừng xem. Quan đốc thị bảo rằng ‘thối cũng đáng xem’, tự ý cho người đào lên. Thần có ép đâu!”
Quan đốc thị liền đổi lời, tố Quỳnh cố tình đổ chất bẩn vào ống quyển, bỏ châu chấu vào làm trò chơi khăm, khiến mọi người xấu mặt. Quỳnh vẫn bình tĩnh ứng đối:
“Thần bị oan! Nếu thật có chuyện ấy thì xin Chúa cho đem ống quyển ra kiểm tra.”
Chúa cho mang ống quyển ra thì thấy sạch sẽ tinh tươm, vì lính đã rửa sạch trước khi mang đi kiện, không còn chứng cứ. Bọn quan trường cứng họng, không đối lại được, đành tiu nghỉu chịu thua. Trạng Quỳnh thắng kiện một cách đường hoàng, còn các quan bị một vố ê chề nhớ đời.
Qua phần tóm tắt Truyện dân gian - Vụ kiện chôn văn, ta không chỉ thấy sự dí dỏm trong cách hành văn dân gian mà còn cảm nhận được giá trị đạo lý sâu sắc. Đây là một truyện ngắn đáng nhớ, thể hiện nét đặc trưng trong tư duy và văn hóa của người Việt.
Đọc thêm tại đây:
Bình Luận