Tóm tắt Truyện dân gian - Thần đồng Mạc Đĩnh Chi kể về một cậu bé thông minh, tài trí hơn người từ thuở nhỏ. Với sự học rộng, hiểu sâu và tính cách chính trực, Mạc Đĩnh Chi đã trở thành biểu tượng về thần đồng trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam.
Mạc Đĩnh Chi (1272–1346) quê ở Lũng Động, Chí Linh, Hải Dương. Ông mồ côi cha từ nhỏ, nhà nghèo, sống cùng mẹ, hai mẹ con phải vào rừng kiếm củi mưu sinh. Mẹ ông hết lòng nuôi dạy, mong ông học giỏi để đổi đời. Cảm thông lòng mẹ, Mạc Đĩnh Chi ra sức học tập, dù nghèo đến mức phải đốt lá rừng thay đèn để học bài.
Thông minh và có nghị lực, ông sớm nổi tiếng là thần đồng đất Hải Đông. Năm Giáp Thìn (1304), ông thi đỗ Trạng nguyên, dù vua Trần Nhân Tông lúc đầu chê ông xấu xí. Bằng bài phú “Ngọc tỉnh liên phú” đầy khí phách và sâu sắc, ông đã thuyết phục vua và được ban thưởng trọng thể.
Mạc Đĩnh Chi làm quan qua ba triều vua Trần, từng giữ chức Tả Bộc Xạ (Tể tướng), nổi tiếng trung thực, thanh liêm, sống giản dị như dân quê. Đặc biệt, ông còn là sứ thần kiệt xuất, từng được cử đi sứ nhà Nguyên nhiều lần, để lại tiếng vang lớn.
Khi sang ải Pha Lũy, quan Nguyên ra vế đối hiểm hóc định làm khó đoàn sứ, ông đối lại khéo léo:
Vế ra: “Quá quan trì, quan quan bế, nguyện quá khách quá quan”
Vế đối: “Xuất đối dị, đối đối nan, thỉnh tiên sinh tiên đối”
(Ra câu dễ, đối câu khó, xin ngài đối trước!)
Khi đến yết kiến vua Nguyên, nghe vế đối kiêu căng “Mặt trời thiêu rụi trăng”, ông đối lại sắc bén:
“Nguyệt cung, tinh đạn, hoàng hôn xạ lạc kim ô”
(Trăng là cung, sao là đạn, chiều tối bắn rụng mặt trời – ám chỉ bắn rụng "quạ sắt", tức mặt trời!)
Tài trí ấy khiến vua Nguyên phải thốt lên khâm phục, ban rượu, tặng vàng.
Lần khác, ông được yêu cầu đọc điếu văn cho công chúa nhà Nguyên, chỉ nhận một tờ giấy có chữ “Nhất”. Nhưng ông bình tĩnh sáng tác bài điếu văn 5 câu, đầy hình ảnh và cảm xúc:
Trời xanh một đám mây, vườn ngự một cành hoa, cung Hằng một vầng trăng... nay mây tan, hoa rụng, trăng khuyết – khiến cả triều Nguyên phải xúc động và kính phục.
Cả cuộc đời làm quan, Mạc Đĩnh Chi nổi danh là người tài năng, thanh liêm, khiêm tốn, sống đời giản dị, thanh bạch cho đến cuối đời.
Qua tóm tắt Truyện dân gian - Thần đồng Mạc Đĩnh Chi, ta thấy rõ trí tuệ, lòng kiên trì và tinh thần vượt khó của người xưa. Truyện không chỉ là niềm tự hào dân tộc mà còn là bài học giáo dục sâu sắc cho thế hệ trẻ hôm nay.
Đọc thêm tại đây:
Bình Luận