Truyện cổ tích “Tại sao có tục: Ăn trầu ngắt đuôi” là một câu chuyện dân gian thú vị lý giải nguồn gốc phong tục ăn trầu của người Việt. Với lối kể dân dã, truyện mang đậm nét văn hóa truyền thống và phản ánh tinh thần nhân nghĩa, thủy chung của dân tộc.
Ngày xưa, trong một xóm nọ có một chàng trai và một cô gái trẻ yêu nhau thắm thiết. Cha mẹ hai bên đều hài lòng và đã âm thầm định gả cưới, nhưng chưa nói rõ với con cái. Vì thương nhau, mỗi đêm cô gái lén cho chàng trai vào phòng hàn huyên tâm sự, đến sáng mới chia tay. Chuyện cứ diễn ra như thế ngày này qua tháng nọ.
Một hôm, trước khi về, chàng trai bày tỏ mong muốn được ăn một miếng trầu. Cô gái vội chạy ra vườn hái lá trầu, đem vào têm trầu dâng người yêu. Nhưng vừa ăn chưa kịp nhai kỹ, chàng trai bỗng ngã lăn ra chết, người tím tái, miệng trào đờm. Quá kinh hãi, cô gái kêu cứu. Dân làng và quan địa phương đến xem, thấy những đốm đỏ loang lổ trên cơ thể, liền cho rằng cô gái bỏ thuốc độc hại tình nhân, nên bắt giam tra khảo.
Dù đau đớn, cô gái vẫn một mực kêu oan. Trải qua thời gian dài bị tra tấn, cô tiều tụy, gần chết trong ngục. May thay, có một ông quan Án đi ngang qua, nghe chuyện lạ, quyết đích thân điều tra. Ông hỏi rõ đầu đuôi, rồi đích thân ra vườn xem cây trầu, nơi cô gái hái lá.
Tại đây, ông phát hiện những chiếc lá trầu sát mặt đất có vệt nhớt nơi chót đuôi, như thể có loài vật gì bò qua để lại. Nghi ngờ, ông cho đào sâu dưới gốc trầu. Quả nhiên, người ta phát hiện một con thuồng luồng (loài rồng đất sống trong hang sâu), đang nằm khò khè trong hốc.
Quan Án lập tức suy luận: Mỗi đêm con thuồng luồng bò lên liếm sương đọng trên lá trầu, và nọc độc của nó dính lại ở chót đuôi lá. Khi cô gái vô tình hái lá có dính nọc này để têm trầu, chàng trai ăn phải nên trúng độc mà chết. Như vậy, cô gái vô tội, bị hàm oan.
Cả làng bái phục tài xét xử và trí tuệ của ông quan. Cô gái được minh oan và trả tự do.
Từ đó, dân gian rút ra bài học: để tránh những tai họa không ngờ, khi têm trầu, phải ngắt bỏ phần đuôi lá trầu, vì sợ còn vết nọc của thuồng luồng. Dù ngày nay thuồng luồng không còn, tục ngắt đuôi lá trầu vẫn được lưu truyền như một nét văn hóa và bài học từ xưa.
“Tại sao có tục: Ăn trầu ngắt đuôi” không chỉ lý giải một tập quán quen thuộc mà còn truyền tải bài học sâu sắc về tình nghĩa con người. Truyện góp phần giữ gìn và tôn vinh những giá trị văn hóa lâu đời trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam.
Xem bài viết:
Bình Luận