Sự tích sông Nhà Bè là một truyện cổ tích Việt Nam mang màu sắc huyền thoại, kể về sự trừng phạt kẻ tham tàn và bài học về lòng hiếu nghĩa. Qua đó, người xưa lý giải tên gọi của con sông nổi tiếng ở miền Nam, đồng thời gửi gắm giá trị đạo đức sâu sắc.
Ngày xưa ở Gia Định, có một người tên là Thủ Huồn, vốn là thơ lại, chuyên luồn cúi trong các nha môn để làm tiền, gây ra bao vụ án oan sai, khiến nhiều người bị đày đọa, gia đình tan nát. Nhờ vậy, hắn vơ vét được nhiều tiền bạc, đất ruộng cò bay thẳng cánh, sống sung sướng trong giàu sang.
Vợ chết sớm, không con, Thủ Huồn về sống cuộc đời trưởng giả. Một ngày, hắn nghe nói ở chợ Mạnh Ma (Quảng Yên), người sống có thể gặp người chết vào ngày mồng Một tháng Sáu, nếu mang theo hàng hóa và đến chợ lúc nửa đêm. Vì nhớ thương vợ đã khuất, Thủ Huồn ra Bắc tìm gặp. Quả nhiên, hắn gặp lại vợ – người nay làm vú nuôi trong cung vua âm phủ.
Nhân đó, Thủ Huồn xin vợ cho theo về âm phủ vài ngày. Nhờ vợ dẫn dắt, hắn được đi tham quan cõi âm. Khi đến nhà ngục âm phủ, Thủ Huồn thấy cảnh hành hình tội nhân rùng rợn. Hắn tò mò hỏi về một cái gông to và nặng, thì cai ngục tiết lộ đó là gông dành cho chính hắn – Võ Thủ Hoằng (tên thật của Thủ Huồn), với danh sách tội ác dài hàng trang giấy.
Nghe đến đây, Thủ Huồn kinh hoảng, nhưng vẫn hỏi thêm: làm cách nào để chuộc lỗi? Cai ngục trả lời: “Muốn hóa giải, phải đem tất cả tài sản bất nghĩa đi bố thí, cúng dường.”
Trở lại dương gian, Thủ Huồn bắt đầu dốc toàn bộ gia sản để làm việc thiện. Hắn phát lúa, phát tiền, chia ruộng, cúng chùa, lập trai đàn. Dù bị người đời đàm tiếu, hắn vẫn lặng lẽ bố thí không ngừng nghỉ.
Ba năm sau, hắn trở lại chợ Mạnh Ma, xin vợ dẫn xuống âm phủ lần nữa. Tại nhà ngục, hắn thấy cái gông từng dành cho mình đã nhỏ lại. Cai ngục bảo, nhờ hắn đã biết ăn năn, nên gông giảm nhẹ – nếu tiếp tục làm việc thiện, sẽ có phúc lớn.
Thủ Huồn về, bán sạch tài sản còn lại, xây chùa ở Biên Hòa, rồi xuôi về ngã ba sông Đồng Nai – Gia Định, nơi người dân đi lại vất vả vì không có phương tiện qua sông. Tại đây, hắn lập một chiếc bè lớn, dựng nhà, sắm đồ dùng, đón tiếp người nghèo qua lại. Ai đến đều được nghỉ ngơi, ăn uống miễn phí. Hắn sống như vậy cho đến khi mất.
Về sau, có sứ thần nhà Thanh (Trung Quốc) sang Việt Nam tra hỏi về người tên Thủ Hoằng, vì trên tay vua Đạo Quang khi mới sinh có khắc ba chữ "Gia Định – Thủ Hoằng". Sau khi rõ sự tích, vua cảm động và cho cúng vào chùa Thủ Huồn ba pho tượng vàng, truyền rằng Thủ Huồn được Diêm Vương cho đầu thai làm vua Trung Quốc vì lòng ăn năn hối lỗi.
Ngày nay, chùa Thủ Huồn ở Biên Hòa vẫn còn, và nơi Thủ Huồn lập bè giúp người qua lại được đặt tên là sông Nhà Bè. Nhân dân truyền tụng câu ca để ghi nhớ:
“Nhà Bè nước chảy phân hai,
Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về.”
Tóm tắt truyện Sự tích sông Nhà Bè không chỉ giúp ta hiểu rõ nguồn gốc tên sông mà còn truyền tải thông điệp về công lý, lòng nhân ái và cách đối nhân xử thế. Đây là một trong những câu chuyện cổ tích mang đậm bản sắc văn hóa và truyền thống Việt.
Tham khảo ngay:
Bình Luận