“Sự tích ông Bình Vôi” là một truyện cổ tích dân gian Việt Nam kể lại nguồn gốc chiếc bình đựng vôi quen thuộc trong mỗi gia đình xưa. Qua câu chuyện, người đọc không chỉ hiểu thêm về phong tục mà còn cảm nhận được bài học nhân văn về lòng biết ơn và hiếu thảo.
Ngày xưa, có một người con gái xinh đẹp, là con nhà giàu có, nhưng lại rất kiêu kỳ và hay chê bai người khác. Cô không bạn bè, không ai vừa mắt, đến tuổi lấy chồng, chê hết chàng trai này đến chàng trai khác.
Cuối cùng cô cũng lấy được chồng, nhưng cuộc hôn nhân sớm tan vỡ vì tính ghen tuông và khắt khe. Buồn vì duyên phận, cô bỏ đi tu tại một ngôi chùa cổ trên núi. Suốt hai mươi năm tu hành, cô tự hào thông kinh kệ, khổ hạnh, nhưng vẫn không đắc đạo.
Muốn tìm cho ra nguyên do, cô quyết hành hương sang Tây Trúc. Trên đường đi, cô gặp hai mẹ con nhà quê, thấy cô là sư nữ thì cung kính xin theo học đạo. Dù miệng nhận lời, nhưng trong lòng, sư nữ coi thường, thầm nghĩ họ là "mảnh chĩnh vứt ngoài bờ tre".
Khi đến bờ sông gần đất Thánh, Đức Phật hóa hiện một ngôi chùa có cây bồ đề bên kia bờ. Sư nữ dối trá bảo hai mẹ con rằng đó là Tây Trúc, rồi xui họ trèo lên cây niệm Phật, rồi buông tay sẽ đắc đạo.
Hai mẹ con tin tưởng, làm theo và thật sự được Phật rước về trời, còn sư nữ ngạc nhiên, vội làm theo, nhưng bị ngã tan xác. Đức Phật phán rằng cô đã giả tu, lòng đầy kiêu ngạo, đố kỵ, nên hóa thành bình vôi – một vật để người đời luôn móc ruột, tượng trưng cho kẻ bất nhân nhưng giả vờ từ bi.
Ngoài ra, còn những dị bản khác cùng mang ý nghĩa nhân quả – báo ứng:
Truyện người ăn trộm hoàn lương:
Một tên trộm tình cờ nghe được vợ chồng ăn mày khuyên nhau sống lương thiện, liền hối cải, xuất gia tu hành, hết lòng giữ việc nấu ăn cho chùa. Một hôm vì bị dập lửa oan, anh liều mình xuống núi xin lửa, thậm chí chấp nhận bị cọp ăn thịt, chỉ xin được hoàn thành nhiệm vụ trước. Chính tấm lòng chân thật ấy, được Phật rước về trời – trở thành Phật Nhiên Đăng.
Sư bác ghen tị, giả vờ làm theo, nhưng vì lòng tu không thực, nên khi buông tay xuống thì bị hóa thành ông bình vôi – kẻ bị đời móc ruột khinh bỉ.
Dị bản “Sự tích cái ống nhổ”:
Cũng có một chú tiểu hiền lành và một sư bác ghen ghét, bày mưu làm chú tắt lửa. Nhưng chú vì trách nhiệm mà bất chấp hiểm nguy, xuống núi xin lửa. Gặp Phật hiện hình ông lão, chú được giao cho thử thách, vượt qua, rồi được Phật giúp.
Còn sư bác bắt chước, nhưng lòng tu không thật, nên bị Phật hóa thành cái ống nhổ, miệng há suốt đời để hứng sự khinh bỉ.
Truyện “Sự tích ông Bình Vôi” không chỉ giải thích nguồn gốc của một vật dụng quen thuộc mà còn gửi gắm thông điệp đạo lý sâu sắc. Đó là lời nhắc nhở về tình cảm gia đình, lòng hiếu nghĩa và sự kính trọng đối với những gì đã từng gắn bó trong cuộc sống.
Khám phá thêm:
Bình Luận