Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, Sự tích dưa bở là một câu chuyện đầy xúc động về lòng hiếu thảo và tình người. Qua hình ảnh loại quả quen thuộc, truyện gửi gắm bài học sâu sắc về ân nghĩa và cách con người gieo nhân gặt quả trong cuộc sống.
Ngày xưa, có một cặp vợ chồng nghèo sống cần cù mà vẫn không đủ ăn, thường phải đi xin hoặc hỏi vay thóc gạo của hàng xóm. Mọi người lần lượt từ chối, chỉ còn một bà cụ già độc thân ở cuối bản chịu cho họ vay một thùng thóc giống, nhưng kèm theo điều kiện phải trả một thùng rưỡi.
Hai vợ chồng đồng ý, nhưng khi gieo thóc, bị bầy chim sẻ rừng ăn hết. Họ đến giải thích với bà cụ. Thương tình, bà lại cho vay thêm một thùng, dặn phải phủ đất lên hạt giống. Nhưng chim sẻ vẫn bới đất lên ăn sạch.
Lần thứ ba, bà cụ vẫn tiếp tục giúp, còn dặn họ dành ít thóc để làm bẫy bắt chim. Họ làm theo và bắt được đúng một con chim sẻ đầu đàn.
Khi sắp thịt, chim sẻ cất tiếng nói, xin tha và hứa trả ơn bằng hạt giống dưa bở quý hiếm, quả thơm ngọt, hái bán sẽ hết đói nghèo. Hai vợ chồng làm theo, nhốt chim vào lồng để đợi dưa chín rồi mới thả.
Giống dưa bở được trồng lên xanh tốt um tùm, ra quả vằn vàng vằn trắng, thơm lừng cả bản. Đúng lúc đó, xen cha (thần tiên) trên trời xuống trần đi săn, thấy hai vợ chồng làm lụng vất vả mà không dám ăn dù dưa chín đầy nương. Hỏi ra mới biết họ muốn để bán lấy tiền trả nợ cho bà cụ.
Cảm động, xen cha về tâu với Vua Then, nhà vua bèn sai người xuống mua hết dưa, rồi mang giống quý ấy gieo trồng khắp nơi để dân không còn thiếu đói.
Nhờ đó, hai vợ chồng nghèo trả được nợ, có của ăn, sống vui vẻ. Họ tiếp tục trồng dưa và sẵn lòng cho không ai đến xin giống. Đến mùa, họ biếu sạch cả nương, chỉ còn sót một quả dưa trong bụi rậm.
Lúc ấy có một bà cụ người Mán đến xin giống, người vợ bảo phải trả tiền tượng trưng, kẻo sợ dưa không chịu sai quả. Bà cụ đồng ý trả ít xu. Quả nhiên, từ đó, dưa bở mọc tốt nhất ở nương người Mán và người Mèo, còn người Thái vốn hay cho không thì dưa bở giận nên không sai quả nữa.
Truyện Sự tích dưa bở không chỉ lý giải nguồn gốc loài quả dân dã mà còn ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp như hiếu thảo, biết ơn và vị tha. Dù trải qua bao thế hệ, thông điệp của truyện vẫn luôn khiến người đọc thấm thía và ghi nhớ mãi.
Còn truyện hay nè:
Bình Luận