Truyện cổ tích Việt Nam không chỉ mang màu sắc kỳ ảo mà còn phản ánh tâm hồn dân tộc. Trong đó, Nguyễn Khoa Đăng là nhân vật được khắc họa với trí tuệ, tài xử án và lòng nhân hậu. Cùng tóm tắt truyện để hiểu rõ hơn về con người tài ba này.
Nguyễn Khoa Đăng là vị quan nổi tiếng thời xưa, không chỉ giỏi xét xử mà còn hết lòng vì dân, luôn tìm cách trừ hại cho bá tánh. Khi còn làm quan nhỏ, mỗi nơi ông đến nhậm chức đều khiến dân kính phục nhờ sự công minh, thông tuệ và tài phá án xuất chúng.
Có lần, ông phá vụ phá hoại ruộng dưa bằng cách thu các cây thuổng có khắc tên chủ, rồi sai người liếm thử cán. Phát hiện vị đắng trên cán giống vị dưa bị dập, ông xác định được thủ phạm và buộc kẻ gian đền gấp ba.
Một vụ khác, anh hàng dầu bị mất tiền và nghi người mù quanh quẩn bên gánh hàng. Quan Đăng cho thả tiền người mù xuống chậu nước, phát hiện có váng dầu nổi lên, chứng tỏ tiền bị dính dầu. Ông lại chỉ ra người này giả mù vì biết rõ chỗ cất tiền trong bị, bắt khai thật bằng cách cho roi nhẹ, chỉ ba roi, người đó mở mắt và nhận tội.
Trong một vụ trộm giấy, ông cho lệnh kê khai dân, khiến dân đổ xô mua giấy, làm giấy tăng giá. Tên trộm thấy giá cao liền đem giấy ra bán, bị tay chân quan Đăng mật phục bắt gọn. Không chỉ đền cho người mất, hắn còn phải đền thiệt hại cho dân làng bị buộc mua giấy.
Khi được điều về vùng núi có nhiều trộm cướp, ông không ra tay vội mà bí mật điều tra. Sau đó, ông giả làm lễ rước "ông đá" – hòn đá được dân tin là linh thiêng – về công đường. Ông cho đào hầm dưới đá, cho người nấp bên dưới giả làm thần, rồi trước mặt đông đảo dân chúng, ông "tra khảo" đá. Đá bật tiếng khai từng tên trộm khiến dân kinh ngạc, bọn gian hoảng sợ vì bị gọi đúng tên, đều nhận tội mà không cần tra khảo.
Đặc biệt, khi trấn nhậm tại truông nhà Hồ, nơi hiểm yếu từng là hang ổ trộm cướp, ông nghĩ ra kế dùng võ sĩ ngồi trong hòm gỗ có vũ khí, giả làm hòm báu vận chuyển của cải. Khi bọn cướp chặn đường, cướp hòm về hang ổ, các võ sĩ mở hòm tấn công, quân lính mai phục kéo đến tiếp ứng, bắt trọn ổ cướp. Sau đó, ông cho bọn này khai khẩn đất hoang lập đồn điền, chiêu dân lập ấp, biến vùng rừng rậm thành khu dân cư trù phú, yên bình. Từ đó, truông nhà Hồ không còn bóng trộm cướp.
Danh tiếng của ông vang khắp nơi, người đời truyền câu: “Truông nhà Hồ nội tán cấm nghiêm”, ca ngợi tài năng và đức độ của Nguyễn Khoa Đăng, người được xem là biểu tượng của công lý và trí tuệ trong lịch sử.
Qua truyện Nguyễn Khoa Đăng, ta không chỉ cảm nhận được sự công minh, tài trí của một vị quan mà còn hiểu thêm về khát vọng công lý của nhân dân xưa. Đây là câu chuyện cổ tích đầy cảm hứng và giá trị giáo dục sâu sắc cho thế hệ hôm nay.
Khám phá thêm:
Tóm tắt truyện cổ tích Việt Nam - Sự tích ông Bình Vôi
Tóm tắt truyện cổ tích Sự tích con kiến Dương hay nhất
Bình Luận