Truyện cổ tích “Chàng nho sĩ và cóc thần” là một trong những tác phẩm đặc sắc của kho tàng văn học dân gian Việt Nam, kể về tình bạn kỳ lạ giữa chàng nho sĩ nghèo và một chú cóc. Qua đó, truyện truyền tải thông điệp sâu sắc về lòng nhân hậu và sự đền đáp xứng đáng.
Ngày xưa, tại một bản mường có chàng nho sĩ nghèo sống trong túp lều tranh đơn sơ. Ban ngày, chàng vào rừng đốn củi kiếm sống, tối đến lại miệt mài học sách đến tận lúc gà gáy lần hai. Tài sản quý giá của chàng chỉ có một con dao quắm, một chồng sách, và người bạn trung thành – một con cóc tía.
Cóc tía thường ngồi dưới chân chàng, đớp muỗi khi chàng học khuya. Cảm động trước sự gần gũi ấy, chàng luôn chia cơm, bắt thêm châu chấu, cào cào cho cóc ăn. Nhờ sự chăm sóc, cóc lớn nhanh và luôn gắn bó bên chàng. Trải qua sáu năm đèn sách, chàng học thuộc gần hết mười lăm pho sách quý, khiến dân làng thầm mong chàng sẽ đỗ trạng nguyên.
Khi vua mở khoa thi lớn, chàng lên đường vào kinh ứng thí. Cóc tía nguyện đi theo. Trên đường, họ gặp một túp lều hoang có người đang hấp hối. Dù cóc tía can ngăn vì nghi ngờ người này bất nhân, chàng nho sĩ vẫn cứu giúp vì cho rằng: “Gặp người hoạn nạn mà không cứu là trái đạo làm người”.
Cảm động, cóc tía liền nhả ra viên ngọc cải tử hoàn sinh – ngọc trong suốt như kim cương, có thể giúp người chết sống lại. Chàng đặt viên ngọc vào mũi người lạ, và người đó tỉnh lại. Cả ba tiếp tục lên đường.
Tới kinh thành, kẻ được cứu xin xem viên ngọc, rồi lừa chàng cướp mất và bỏ trốn. Chàng nho sĩ đuổi theo không kịp, trở lại quán buồn bã. Cóc an ủi và khuyên chàng hãy trình vua để lấy lại viên ngọc sau.
Đêm đó, công chúa đột ngột qua đời, khiến vua và hoàng hậu vô cùng đau khổ. Vua ra chiếu ban thưởng lớn: ai cứu sống được công chúa sẽ được phong làm phò mã.
Tên trộm liền giả làm danh y, xin vào cung chữa bệnh. Hắn mang viên ngọc ra làm phép nhưng thất bại. Đúng lúc ấy, chàng nho sĩ theo lời cóc dặn đã lẻn vào hoàng cung, vạch mặt kẻ gian trước mặt vua. Vua ra lệnh bắt giữ và giao lại viên ngọc.
Chàng giải thích rằng viên ngọc chỉ có hiệu nghiệm khi có sự cho phép của cóc thần. Rồi chàng đặt viên ngọc vào mũi công chúa. Công chúa dần tỉnh lại trong niềm vui mừng của vua, hoàng hậu và triều thần. Vua gả công chúa cho chàng, xử tử kẻ gian, và mở tiệc cưới ngay hôm đó.
Ít ngày sau, chàng vẫn dự thi và đỗ trạng nguyên, được phong làm phó tể tướng. Cóc tía từ đó được chàng giữ bên cạnh như một người bạn và một ân nhân. Sau này, cóc còn giúp chàng dẹp giặc, bảo vệ đất nước, mang lại hòa bình cho nhân dân.
“Chàng nho sĩ và cóc thần” không chỉ là một câu chuyện kỳ thú mà còn là lời nhắn nhủ về lòng tốt, sự thủy chung và nhân quả trong cuộc sống. Tình bạn giữa người và vật trong truyện khiến người đọc thêm tin vào sự tử tế luôn được đáp đền xứng đáng.
Xem bài viết liên quan:
Bình Luận