Truyện cổ tích "Sự tích đèo Phật tử" là một tác phẩm dân gian độc đáo trong kho tàng văn hóa Việt Nam. Với lối kể mộc mạc và giàu hình tượng, truyện không chỉ giải thích tên gọi địa danh mà còn gửi gắm bài học sâu sắc về lòng hiếu thảo và nghĩa tình con người.
Ngày xưa, bốn người tu hành – họ Hoàng, Trần, Lí (đàn ông) và Lắm (con gái) – quyết tâm niệm kinh, ăn chay, tu luyện trong chùa để thành đạo. Sau hàng chục năm, họ trở thành tăng ni đắc đạo, chọn ngày lành lên núi Thiên Sơn hóa Phật. Đường đi xa xôi, mất mấy năm mới đến chân núi. Dù mệt mỏi, họ vẫn leo lên đỉnh đèo vào đêm khuya, đói khát, kiệt sức, không đi tiếp được.
Trong lúc nghỉ, đói mệt khiến họ buột miệng ước ăn: họ Trần muốn thịt chó, họ Hoàng thích thịt trâu dai, họ Lí thèm gà luộc, chỉ ni cô Lắm ước rau luộc mát ruột. Sáng hôm sau, một ông già râu bạc xuất hiện, hỏi họ từ đâu đến. Họ thưa đi Thiên Sơn hóa Phật, xin chỉ đường. Ông bảo nhổ nước bọt lên lá bồ đề. Sau khi nhổ, cả bốn nôn mửa: ba người đàn ông nôn ra thịt chó, trâu, gà; ni cô Lắm nôn rau xanh.
Ông già tiết lộ đây là đỉnh Thiên Sơn, nhưng ba người nôn ra đồ kiêng kị, không phải chân tu, không thể hóa Phật. Ông chỉ ni cô Lắm tiếp tục lên đỉnh chóp. Cô theo đường, hóa thành Phật Bà Quan Âm, có phép trị âm binh, ban phúc cho dân. Gia đình họ Lắm sau này thờ Quan Âm, Tết cúng bát canh rau.
Ba người kia xấu hổ, buồn rầu, chết trên đỉnh đèo. Vì nơi hoang vắng, không ai chôn cất, người đời sau qua đèo ném đất, đá đắp mộ, gọi là mộ “Phật”. Mộ ngày càng cao, đèo được gọi là đèo Phật tử.
Bài học: Truyện nhấn mạnh giá trị của sự chân tu, lòng thanh tịnh. Ni cô Lắm giữ tâm trong sạch, đạt đạo, hóa Phật, còn ba người kia dù tu lâu nhưng lòng còn vương tục, thất bại. Tục đắp mộ và tên đèo Phật tử thể hiện niềm tin dân gian về nhân quả và sự kính trọng người tu hành, đồng thời nhắc nhở con người phải giữ tâm hồn thanh tịnh để đạt được mục tiêu cao cả.
Tóm tắt truyện "Sự tích đèo Phật tử" không chỉ giúp ta ghi nhớ nội dung dễ dàng mà còn nhắc nhở mỗi người về tình thân, hiếu nghĩa và lòng bao dung. Đây là một trong những truyện cổ mang giá trị nhân văn sâu sắc, góp phần gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống Việt Nam.
Tham khảo ngay:
Bình Luận