Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, Sự tích chùa Một Cột là một câu chuyện mang đậm yếu tố tâm linh và lòng nhân ái. Truyện không chỉ giải thích nguồn gốc ra đời của một công trình kiến trúc độc đáo mà còn gửi gắm bài học về lòng thành và sự biết ơn.
Vào thời vua Lý Thái Tôn (trị vì 1028–1054), ông là một Phật tử sùng đạo thuộc phái Vô Ngôn Thông. Lúc bấy giờ, đạo Phật phát triển mạnh mẽ. Nhà vua cho xây dựng 95 ngôi chùa mới, trùng tu tượng Phật, và ban miễn thuế cho dân vào những dịp lễ lớn.
Năm 1049, vua nằm mộng thấy Phật Bà Quan Âm hiện ra, ngồi trên đài sen rực sáng và trao cho vua một bé trai. Tỉnh dậy, vua kể lại giấc mơ và được thiền sư Thuyền Lã khuyên nên dựng chùa để tạ ơn Quan Âm.
Chùa Diên Hựu được xây dựng với chùa Một Cột đặt giữa ao sen, mang kiến trúc độc đáo như một đóa sen nở trên mặt nước, thể hiện lòng thành kính với Quan Âm. Sau đó, vua quả nhiên có con trai. Khi chùa hoàn thành, hàng ngàn tăng ni tụng kinh suốt bảy ngày bảy đêm để làm lễ tạ.
Đến năm 1105, vua Lý Nhân Tôn trùng tu chùa, xây thêm tháp Bạch Tuynh cao 13 trượng và nối với chùa bằng hành lang cầu vồng. Vào các ngày rằm, mồng một và lễ Phật Đản mùng 8 tháng 4, nhà vua cùng hoàng hậu, cung tần và bá quan tới lễ Phật, đặc biệt có nghi lễ phóng sinh chim trời sau lễ tắm Phật.
Năm 1922, trường Viễn Đông Bác Cổ trùng tu lại chùa theo kiến trúc gốc. Tuy nhiên, đến năm 1954, trước khi rút khỏi Thủ đô, thực dân Pháp cho đặt mìn phá hủy chùa Một Cột. Sau ngày giải phóng Thủ đô, chính phủ ta đã phục dựng lại chùa vào năm 1955. Năm 1958, đất nước Ấn Độ tặng cây bồ đề trồng tại chùa nhân chuyến thăm của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Ngoài ra, chùa Một Cột còn gắn với một di vật nổi tiếng là quả chuông Giác Thế Chung. Năm 1108, vua Nhân Tôn cho đúc một quả chuông lớn nặng hơn một vạn hai ngàn cân để treo tại chùa Diên Hựu. Tuy nhiên, chuông quá nặng không thể treo được, phải để sát mặt đất. Lâu ngày, rùa kéo đến làm tổ, người dân gọi là chuông ruộng rùa.
Năm 1427, khi bị quân ta vây hãm ở Đông Quan, giặc Minh đã lấy cả chuông ruộng rùa để đúc súng, nhưng sau cùng vẫn bị đánh bại và rút khỏi nước ta.
Một truyền thuyết khác kể rằng Linh Nhân Thái hậu, vợ vua Thái Tôn, vì không sinh được con và có tính ghen, đã cho giam và chôn sống 72 cung nữ sau khi vua băng hà. Hối hận, bà xây 72 ngôi chùa để siêu độ những oan hồn ấy. Chùa Một Cột chính là một trong số đó.
Sự tích chùa Một Cột không chỉ giúp người đọc hiểu rõ hơn về giá trị lịch sử - văn hóa của ngôi chùa biểu tượng đất Thăng Long, mà còn gợi nhắc về đức độ và lòng hướng thiện trong mỗi con người. Một câu chuyện nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa nhân văn sâu sắc.
Còn truyện hay nè:
Bình Luận