Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, "Nợ tình chưa trả cho ai, khối tình mang xuống tuyền" là một câu chuyện đậm chất bi ai, chất chứa nỗi đau tình yêu không trọn vẹn. Truyện như lời than thở của những tâm hồn nặng nghĩa tình, khắc khoải giữa đời và cõi âm.
Ngày xưa ở huyện Thanh Trì, có một anh chàng học trò nghèo họ Nguyễn, mồ côi cha, sống cùng mẹ trong một túp lều bên sông. Mẹ anh già yếu, làm nghề chống đò ngang nuôi con ăn học. Khi mẹ mỏi mòn, anh nghỉ học thay mẹ chèo đò.
Anh có giọng hát hay, lại khôi ngô tuấn tú, khiến nhiều cô gái trong vùng thầm thương. Con gái phú ông họ Trần bên kia sông cũng cảm mến anh. Một hôm, nàng nhờ người thân tín tặng anh chiếc trâm và quạt, ngầm gửi gắm tình yêu. Nàng còn nhắn nếu chàng cho người đến dạm hỏi, nàng sẽ đứng về phía chàng.
Anh chàng vui mừng, thưa chuyện với mẹ. Dù ngại thân phận nghèo khó, bà mẹ vẫn chiều lòng con, nhờ người sang hỏi cưới. Phú ông khinh khi, trả lại lễ vật, mỉa mai rằng con gái mình ngu dốt, xấu xí không xứng với người tài mạo, rồi thách cưới ba trăm lạng vàng.
Chàng trai nghe chuyện buồn tủi nhưng vẫn quyết tâm. Anh nói với mẹ sẽ ra đi lập nghiệp, kiếm tiền cưới vợ. Về phần cô gái, bị cha cản trở, nay nghe tin người yêu bỏ đi biệt tích, nàng sinh bệnh tương tư rồi mất. Khi thiêu xác, trong tro tàn để lại một khối đá đỏ như son, trong như thủy tinh. Phú ông thuê thợ tiện thành chén trà thờ con gái. Kỳ lạ thay, mỗi khi rót nước vào, lại hiện bóng chàng chống đò trong chén.
Về phần anh họ Nguyễn, sau nhiều năm bôn ba, anh được trọng dụng làm môn khách cho một vị trấn tướng biên ải Cao Bằng. Nhờ tài năng, anh được tin cậy và đã góp nhiều công lao nơi biên cương. Sau ba năm, anh tích góp được đúng 300 lạng vàng – số tiền đúng như lời thách cưới xưa.
Trở về quê hương với lòng khấp khởi, anh hay tin người yêu đã mất, sang nhà phú ông thì chỉ còn lại chén trà thờ. Nghe kể lại mọi chuyện, anh khóc nghẹn. Những giọt nước mắt của anh nhỏ vào chén, khiến chén tan ra như máu chảy, ướt cả tay áo.
Từ bi kịch ấy, dân gian lưu truyền câu ca dao đầy ai oán:
“Nợ tình chưa trả cho ai,
Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan.”
Câu chuyện khép lại với hình ảnh bi lụy, nhưng cũng đầy tính nhân văn. "Nợ tình chưa trả cho ai" không chỉ là lời cảnh tỉnh về chữ tình, mà còn gợi mở sự thấu cảm giữa người với người trong cuộc đời nhiều ngang trái và tiếc nuối khôn nguôi.
Đọc tiếp nhé:
Bình Luận