Truyện cổ tích Việt Nam “Nợ như chúa Chổm” không chỉ là một câu chuyện dân gian hài hước mà còn phản ánh sâu sắc cuộc sống và tâm lý của người Việt. Với hình ảnh chúa Chổm nợ nần khắp nơi nhưng vẫn được yêu quý, câu chuyện mang nhiều ý nghĩa nhân văn sâu sắc.
Vào thời nhà Lê, có một ông quan lớn trong triều tên là Mạc Đăng Dung, nổi dã tâm cướp ngôi vua. Thế lực ông ta rất mạnh, lại nắm binh quyền nên nhà vua không thể chống lại, đành trốn chạy nhưng cuối cùng bị bắt giam.
Lúc ấy, có một cô hàng rượu thường gánh rượu vào trại giam bán cho lính. Một hôm, cô nhìn thấy một tù nhân trẻ khôi ngô, biết là vua bị giam, liền tìm cách thân thiết. Hai người nảy sinh tình cảm. Một lần, cô pha thuốc mê vào rượu chuốc cho lính gác ngủ, rồi vào ân ái cùng vua, và có thai. Trước khi bị giết bởi Mạc Đăng Dung, nhà vua giao cho cô ấn ngọc, dặn: "Nếu sinh con trai, hãy giữ lấy để phục thù."
Sau đó, Mạc giết vua Lê cùng toàn bộ hoàng tộc và soán ngôi, lập ra nhà Mạc. Cô hàng rượu trốn khỏi kinh thành, sống vất vả và sinh được một con trai tên là Chổm.
Chổm lớn lên nghịch ngợm, ở chùa học chữ. Một lần ăn trộm chuối trên bàn thờ Mụ Thiện, bị sư cụ đánh, liền viết tờ giấy mắng mỏ thần thánh. Đêm đó, sư cụ mộng thấy thần linh trách mắng, sợ quá cho rằng Chổm là thiên tử nên xin lỗi. Chổm hỏi mẹ về cha, mẹ nói dối rằng cha bị hổ ăn thịt. Chổm ôm hận, thề giết hổ báo thù.
Một lần vào rừng, Chổm giết được hổ bằng đá, suýt bị hổ khác vồ thì được một ông lão thần bí cứu mạng, tặng côn sắt thần và dạy võ nghệ.
Sau đó, Chổm dẹp trừ yêu quái, như giết rắn tinh ở miếu, giúp dân làng yên ổn. Hai mẹ con trở lại chốn cũ, sống nghèo khổ. Chổm thường ăn chịu ở quán cơm, vì hàng nào được Chổm ăn là đông khách, người ta tin là “nhẹ vía” nên chẳng ai ngại cho ăn nợ. Chổm nợ khắp nơi, luôn nói: “Khi nào làm nên, sẽ trả cả!”
Lúc ấy, tướng Nguyễn Kim đang ở Lào lo mưu phục Lê diệt Mạc, được thần báo mộng rằng thiên tử đang sống, cần đón về. Theo lời mách, ông ba lần thấy Chổm: lần đầu thấy ôm cột như “rồng quấn trụ”, lần hai thấy đội chảo gang (mũ sắt), lần ba thấy nằm như chữ “đại”, rồi thành chữ “vương”, đúng như điềm trời. Ông liền theo dõi, đến tận nhà Chổm, được mẹ Chổm đưa ra ấn ngọc và kể sự thật.
Nguyễn Kim đón hai mẹ con Chổm về Sầm Châu. Chổm được tôn làm chủ soái, dựng cờ phò Lê diệt Mạc. Quân Mạc thua liên tiếp, Chổm khôi phục lại triều đình Lê, tiến quân về kinh.
Khi sắp vào thành, các chủ nợ ngày xưa kéo đến đòi nợ, vì nhớ lời hứa của Chổm. Lính định bắt tội, nhưng Chổm cười và kể chuyện năm xưa, sai lấy tiền trả cho từng người. Người đến đòi nợ ngày càng đông, lính bèn vung tiền từ kiệu xuống, ai nhặt được thì lấy, tạo nên một cảnh hỗn loạn như hội làng. Cuối cùng, để giữ thể diện, một tướng viết hai chữ “cấm chỉ”, ra lệnh cấm đòi nợ, dân mới thôi đuổi theo.
Vào hoàng cung, quần thần xin lập ngôi, Chổm khấn trời: “Nếu xứng làm vua, xin cho mặt trời quay lại chính ngọ.” Quả nhiên, mặt trời quay lại giữa đỉnh đầu, Chổm lên ngôi hoàng đế, rồi mặt trời lại lặn về Tây, trời tối sầm như vừa canh ba.
Qua câu chuyện “Nợ như chúa Chổm”, ta thấy được cái nhìn hóm hỉnh của dân gian về con người trong cảnh nghèo túng nhưng vẫn giữ được phẩm giá và sự lạc quan. Truyện vừa giải trí vừa giúp ta suy ngẫm về giá trị thật sự của lòng tin và nhân cách.
Click để xem thêm:
Tóm tắt truyện cổ tích Việt Nam - Truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên
Bình Luận