“Cứu vật, vật trả ơn. Cứu nhân, nhân báo oán” là một truyện cổ tích Việt Nam mang ý nghĩa sâu sắc. Câu chuyện không chỉ tái hiện triết lý sống của người xưa mà còn gửi gắm bài học về lòng tốt, sự tỉnh táo và cách phân biệt thiện – ác trong đời sống thường nhật.
Ngày xưa có một anh chàng nghèo khổ, không có nghề nghiệp gì, chỉ sống hiền lành, tốt bụng. Sau khi vợ mất, anh càng túng quẫn, phải ăn xin, làm thuê, nhưng bị chủ mắng mỏ. Anh chuyển sang nghề câu cá, mua lưỡi câu bằng số tiền ít ỏi.
Ngày đầu ra sông câu, ba lần liên tiếp bắt được một con rắn nước, anh định giết thì rắn lên tiếng van xin và xưng là con vua Thủy phủ, muốn kết bạn. Từ khi có rắn đi theo, anh câu được nhiều cá, sống no đủ hơn.
Một hôm, rắn báo sắp có trận đại hồng thủy và khuyên anh đóng bè để thoát nạn. Anh làm theo, còn báo tin cho dân làng nhưng không ai tin. Quả nhiên, trận lụt khủng khiếp ập đến, mọi thứ bị cuốn trôi.
Trong trận lụt, theo lời rắn, anh cứu một tổ kiến, một con chuột, một con trăn, và cuối cùng là một người đàn ông trôi dạt, dù rắn cảnh báo “cứu người sẽ gặp họa”. Sau khi nước rút, anh thả các con vật về rừng và giữ người đàn ông ở lại như anh em.
Rắn mời anh xuống Thủy phủ thăm cha mình. Trước khi đi, rắn dặn chỉ xin chiếc đàn thất huyền chứ không nhận châu báu. Anh làm đúng lời, mang đàn về cất giấu cẩn thận. Nhưng người bạn ăn ở cùng nhà đã đánh cắp đàn và trốn đi.
Hắn dâng đàn cho vua, dùng nó đánh giặc, thắng trận, được phong làm đại tướng và sắp cưới công chúa. Nhưng trước lễ cưới, công chúa bỗng hóa câm.
Anh chàng phát hiện đàn bị mất, đi tìm thì bị chính người bạn vu oan là giặc, bị giam trong ngục. Bầy kiến, chuột và trăn từng được cứu đến giúp. Kiến báo tin cho chuột, chuột tiếp tế và tìm trăn. Trăn cho một viên ngọc, mài ra chữa được bệnh câm.
Anh xin chữa bệnh cho công chúa, và công chúa khỏi bệnh, lập tức đòi cưới anh. Trước vua, anh kể lại toàn bộ câu chuyện từ cứu rắn, giúp vật, bị người phản bội đến khi được đền đáp. Vua nghe xong than rằng: “Lòng người còn hiểm hơn loài vật”, rồi bắt kẻ phản bội và gả công chúa cho anh chàng.
Từ đó, anh sống sung sướng, trở thành người có địa vị nhờ tấm lòng nhân hậu, còn câu nói “Cứu vật, vật trả ơn. Cứu nhân, nhân báo oán” được lưu truyền từ đấy.
Qua truyện “Cứu vật, vật trả ơn”, ông cha ta đã khéo léo nhắn nhủ con cháu rằng, lòng tốt nên đặt đúng chỗ và cần tỉnh táo khi giúp người. Truyện không chỉ gây ấn tượng bởi yếu tố kỳ ảo mà còn để lại bài học đạo đức sâu sắc trong tâm trí người đọc.
Xem ngay:
Bình Luận