Từ bao đời nay, ca dao tục ngữ Việt Nam luôn là kho tàng quý báu phản ánh sâu sắc giá trị đạo đức và lối sống của người xưa. Trong đó, chủ đề tình nghĩa vợ chồng được khắc họa đầy cảm động, ca ngợi sự thủy chung, đồng cam cộng khổ giữa hai người cùng chung một mái nhà.
"Ông cha ta từng đúc kết một chân lý thiêng liêng rằng: duyên vợ chồng là mối nhân duyên tiền định, phải tu đến trăm năm mới có thể gặp được nhau, nên mới quý, mới thiêng. Những câu ca dao tục ngữ về tình nghĩa vợ chồng không chỉ mộc mạc, gần gũi mà còn hàm chứa biết bao triết lý sâu xa, gửi gắm thông điệp về sự thủy chung, gắn bó và yêu thương trong đời sống hôn nhân."
Em thời đi cấy ruộng bông
Anh đi cắt lúa để chung một nhà
Đem về phụng dưỡng mẹ cha
Muôn đời tiếng hiếu người ta còn truyền.
Có phúc lấy phải vợ già
Vừa sạch cửa nhà, lại ngọt cơm canh
Vô phúc lấy phải trẻ ranh
Nó ăn, nó bỏ tung hoành nó đi.
Ngó lên hòn núi Ba Thê
Muốn bỏ mà về sợ cực vợ con.
Cây đa lá rụng đầu đình
Bao nhiêu lá rụng thương mình bấy nhiêu.
Người ta thích lấy nhiều chồng
Tôi đây chỉ thích một ông thật bền
Thật bền như tượng đồng đen
Trăm năm quyết với cùng em một lòng.
Lên non thiếp cũng lên theo
Tay vịn, chân trèo, hái trái nuôi nhau.
Mặc ai một dạ hai lòng
Em đây thủ tiết loan phòng chờ anh.
Mình về tôi cũng về theo
Sum vầy phu phụ, giàu nghèo có nhau.
Anh đi em ở lại nhà,
Hai vai gánh vác mẹ già con thơ,
Lầm than bao quản nắng mưa,
Anh đi anh liệu tranh đua với đời!
Bạn nghèo thuở trước chớ quên
Vợ cùng kham khổ, chẳng nên phụ tình.
Những câu ca dao về vợ chồng không chỉ thể hiện tình cảm mặn nồng, yêu thương thắm thiết, mà còn là biểu tượng cho sự thủy chung, nghĩa tình sắt son, cùng nhau vượt qua mọi gian nan thử thách trong cuộc sống. Đó là những lời thơ mộc mạc nhưng chan chứa ân tình, khắc ghi hình ảnh đôi lứa bên nhau trọn đời trọn kiếp, dù nghèo khó hay giàu sang cũng không rời bỏ.
Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon.
Ði đâu cho thiếp đi cùng
Ðói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam.
Thương chồng nấu cháo le le
Nấu canh bông bí, nấu chè hạt sen.
Đang khi chồng giận mình đi
Hết khi nóng giận đến khi vui vầy
Ngãi nhơn như bát nước đầy
Bưng đi mà đổ hốt rày đặng đâu.
Vợ chồng như đôi cu cu
Chồng thì đi trước, vợ gật gù theo sau.
Thương nhau gặp khúc sông vơi
Khó khăn, gian hiểm chẳng rời thủy chung.
Qua đồng ghé nón thăm chồng
Ðồng bao nhiêu lúa, thương chồng bấy nhiêu.
Thương ai bằng nỗi thương con
Nhớ ai bằng nỗi gái son nhớ chồng.
Vợ chồng là mối quan hệ thiêng liêng nhất trong đời người, khi hai con người xa lạ chấp nhận gắn bó, yêu thương và sẻ chia tất cả – từ những điều tốt đẹp cho đến những thiếu sót, khiếm khuyết của nhau. Tình nghĩa vợ chồng là sự thủy chung son sắt, là tình cảm đáng trân quý và đầy cảm phục, được nuôi dưỡng qua năm tháng bằng lòng bao dung, sự hi sinh và cả tình yêu chân thành không điều kiện.
Vợ chồng là nghĩa cả đời
Ai ơi, chớ nghĩ những lời thiệt hơn.
Đạo nào bằng đạo phu thê
Tay ấp, má kề, sinh tử có nhau.
Lấy chồng thì phải theo chồng
Chồng đi hang rắn hang rồng cũng đi.
Vợ chồng là nghĩa phu thê
Tay ấp, má kề, sinh tử có nhau
Chẳng tham của sẵn anh đâu
Tham vì nhân ngãi năm đầu ngón tay
Bao giờ cho đặng sum vầy
Giao ca đôi mặt, dạ này mới vui.
Mưa rơi gió tạt vô thành
Đôi ta chồng vợ, ai dỗ dành đừng xiêu.
Cơm này nửa sống nửa khê,
Vợ đơm chồng nếm chẳng chê cơm này.
Của chồng công vợ.
Vợ chồng là nghĩa trả đời, ai ơi chớ nghĩ những lời thiệt hơn.
Vợ có chồng như rồng có mây, chồng có vợ như cây có rừng
Vợ chồng như đũa có đôi.
Cơm chẳng lành canh chẳng ngon, chín đụn mười con cũng lìa.
Thuận vợ thuận chồng tát bể đông cũng cạn
Chồng hòa, vợ thuận.
Ca dao tục ngữ về hôn nhân là kho tàng quý giá của dân tộc, thể hiện sâu sắc tình cảm vợ chồng gắn bó, yêu thương không thể tách rời. Những câu ca ấy không chỉ ngợi ca mối quan hệ thiêng liêng giữa hai con người mà còn tôn vinh sự thủy chung, nghĩa tình trong cuộc sống lứa đôi.
Từ những người xa lạ, vợ chồng đến với nhau bằng cái duyên, cái nợ, cùng dựng xây mái ấm qua năm tháng. Họ không chỉ là bạn đời, mà còn là người bạn tâm giao, cùng sẻ chia mọi vui buồn, thử thách trong cuộc sống. Chính sự gắn kết ấy đã tạo nên một thứ tình cảm rất đặc biệt – sâu sắc, bền vững và đầy bao dung.
Tình nghĩa vợ chồng trong ca dao như một bài học nhẹ nhàng mà sâu xa, nhắc nhở con người biết trân trọng người bạn đời, giữ gìn sự hòa thuận và yêu thương để mái ấm luôn tròn đầy hạnh phúc.
Nhà tường mà lợp tranh mây
Thân anh hai vợ như dây buộc mình.
Một ngày loi lẻ không chồng,
Dẫu ngồi cửa sổ chạm rồng cũng hư.
Ðêm qua ngỏ cửa chờ chồng
Ðêm nay ngỏ cửa, gió đông lọt vào.
Trăm năm lòng gắn dạ ghi
Nào ai thay nút đổi khuy cũng đừng.
Chim quyên ăn trái nhãn lồng
Thia lia quen chậu, vợ chồng quen hơi.
Vợ chồng đầu gối má kề
Lòng nào mà bỏ mà về cho đang
Hồn về chân lại đá ngang
Về sao cho dứt cho đang mà về!
Nam nữ bình đẳng trong xã hội đồng nghĩa với vợ chồng bình đẳng trong đời sống. Ca dao tục ngữ về bình đẳng vợ chồng đưa ra lời khuyên tôn trọng ý kiến của đối phương để duy trì mối quan hệ bền lâu.
Ruộng sâu trâu nái
Trai gái đều hay
Áo anh sứt chỉ đường tà
Xâu kim, tự vá, thế là, đẹp luôn!
Thương em, anh muốn lau nhà
Nấu cơm, rửa bát… hát ca tưng bừng!
Gái yêu chồng, một lòng làm đẹp
Trai yêu vợ, xách vợt đi chơi!
Ai đi trẩy hội Ca dao,
Làm ơn gặp khách thập phương hỏi giùm,
Con trai đó, con gái này,
Trong dân gian xưa, bình đẳng hay không?
Làm ruộng có trâu, làm dâu có chồng.
Chồng chèo thì vợ cũng chèo
Chồng cần vợ kiệm là tiên; ngông nghênh nhăng nhít là tiền bỏ đi
Chồng ăn chả, vợ ăn nem.
Dù ai chồng rẫy, vợ chê
Bánh giầy Quán Gánh thì về với nhau
Ăn trước thì bảo người sau
Già ăn trẻ lại, gái mau đắt chồng
Đêm khuya gà gáy ó o
Vợ tôi thức giấc nó mò đi đâu
Vợ chồng đầu gối tay ấp
Ghe bầu trở lái về đông
Làm thân con gái thờ chồng nuôi con.
Mua cam thì chọn giống cam
Lấy chồng thì chọn trưởng nam cho giàu
Chớ tham ngồi mũi rồng,
Tuy rằng tốt đẹp nhưng chồng người ta.
Chớ tham vóc lĩnh trừu hoa,
Lấy chồng làm lẽ người ta giày vò
Những câu ca dao tục ngữ về hôn nhân gia đình đặc sắc và giàu ý nghĩa nhất:
Không chồng đi dọc đi ngang
Có chồng thì cứ một đàng mà đi.
Không thiêng cũng thể bụt nhà
Dầu khôn dầu dại cũng là chồng em.
Rủ nhau lên núi đốt than
Chồng mang đòn gánh vợ mang quang giành
Củi than nhem nhuốc với tình
Ghi lời vàng đá xin mình chớ quên.
Trăng tròn chỉ có đêm rằm
Tình ta tháng tháng, năm năm vẫn tròn.
Làm trai lấy được vợ hiền
Như cầm đồng tiền mua được của ngon.
Phận gái lấy được chồng khôn
Xem bằng cá vượt vũ môn hóa rồng.
Ðôi ta lấm tấm hoa nhài
Chồng đây vợ đấy kém ai trên đời.
Tình cảm vợ chồng gắn bó tạo nên một tổ ấm hạnh phúc, mang đến động lực để cùng nhau tiến về phía trước. Một số tục ngữ của ông cha ta tôn vinh giá trị của hạnh phúc vợ chồng.
Vì chồng nên phải gắng công
Nào ai xương sắt, da đồng chi đây.
Ðưa nhau giọt lệ không ngừng
Ngó sông, sông rộng, ngó rừng, rừng cao.
Ai làm cho cải tôi ngồng
Cho dưa tôi khú, cho chồng tôi chê
Chồng chê thì mặc chồng chê
Dưa khú nấu với trê ngọt lừ.
Mẹ trông con qua cầu ái tử
Vợ trông chồng đứng núi Vọng phu
Một mai bóng xế, trăng lu
Con ve kêu mùa hạ, biết mấy thu cho gặp chàng!
Ðèn trời thắp sáng bốn phương
Ðèn tôi sáng tỏ đầu giường nhà tôi.
Có chồng phải lụy theo chồng,
Nắng mưa phải chịu, mặn nồng phải cam.
Có con mà gả chồng gần,
Có bát canh cần nó cũng mang cho.
Hoài con mà gả chồng xa,
Trước là mất giỗ, sau là mất con.
Áo vá vai, vợ ai không biết,
Áo vá quàng, nhất quyết vợ anh
Anh về mắc võng ru con
Ai lên xe xuống ngựa, ai đẹp giòn mặc ai!
Trong mối quan hệ hôn nhân, vợ chồng phải yêu thương lẫn nhau và cần thực hiện một số nghĩa vụ nhất định. Đây là yếu tố quan trọng để duy trì tình cảm lâu dài.
Có chồng, bớt áo thay vai
Bớt màu trang điểm, kẻo trai nó lầm.
Anh về chẻ nứa đan sàng
Chẻ tre đan chõng cho nàng ru con.
Mình về tôi cũng về theo
Sum vầy phu phụ, giàu nghèo có nhau.
Khuyên chàng đọc sách ngâm thơ
Dầu hao thiếp rót, đèn mờ thiếp khêu
Chồng khôn thì nổi cơ đồ
Chồng dại luống tổn công phu nhọc nhằn.
Dốc bồ thương kẻ ăn đong
Vắng chồng, thương kẻ nằm không một mình.
Chồng chài, vợ lưới, con câu,
Sông Ngô, bể sở, biết đâu là nhà!
Chồng ta áo rách ta thương
Chồng người áo gấm, xông hương mặc người.
Ai kêu, ai hú bên sông?
Tôi đang sắm sửa cho chồng xuống ghe
Chồng xuống ghe, quạt che tay ngoắt,
Cất mái chèo, ruột thắt từng cơn …
Những câu tục ngữ về vợ chồng chọn lọc, bất hủ qua mọi thời đại:
Thương chồng nên phải lầm than
Xưa nay ai bắt việc quan đàn bà.
Chợ Bến thành dời đổi
Người sao khỏi hợp tan
Xa gần giữ nghĩa tao khang
Chớ ham nơi quyền quý mà đá vàng cùng nhau
Ghe bầu trở lái về đông
Làm thân con gái thờ chồng nuôi con.
Anh em cốt nhục đồng bào,
Vợ chồng là nghĩa lẽ nào không thương.
Vợ chồng giận nhau là chuyện thường tình trong mối quan hệ hôn nhân sáng nắng chiều mưa. Ca dao tục ngữ ý nghĩa nhất ghi lại những cảm xúc thú vị giữa vợ và chồng.
Chồng giận thì vợ bớt lời
Cơm sôi lửa nhỏ một lời không chê
Chồng giận thì vợ làm lành
Miệng cười chúm chím: thưa anh giận gì?
Thưa anh, anh giận em chi?
Muốn lấy vợ bé em thì lấy cho!
Cây khô nghe sấm nứt chồi
Đạo chồng nghĩa vợ giận rồi lại thương
Cãi nhau là chuyện bình thường
Cãi xong tâm sự trên giường cả đêm
Đang khi chồng giận mình đi
Hết khi nóng giận đến khi vui vầy
Ngãi nhơn như bát nước đầy
Bưng đi mà đổ hốt rày đặng đâu
Vợ chồng trong ấm ngoài êm
Canh cà cơm hẩm bát đàn cũng ngon
Vợ chồng nay giận mai hờn
Dù mà gác tía lầu son cũng buồn
Phải duyên ôi chồng hờn vợ giận
Gặp vận hẩm, chồng hận, vợ lung
Khoai lang bốn tháng thì sùng
Bỏ thằng bé tí lấy thằng khùng sướng hơn
Đốn cây ai nỡ dứt chồi
Đạo chồng nghĩa vợ giận rồi lại thương
Giận chồng ai dễ giận lâu
Giận vợ chỉ dập bã trầu rồi thôi
Thế gian vợ giống tính chồng
Đời nào đầy tớ giống ông chủ nhà
Giận chồng xách gói ra đi
Chồng theo năn nỉ, khoái tù ti trở về.
Tổng hợp ca dao vợ chồng hài hước gợi lên sự tò mò về quan hệ hôn nhân thú vị:
Còn duyên kén cá chọn canh.
Hết duyên ếch đực, cua kềnh cũng vơ.
Còn duyên kén những trai tơ.
Hết duyên ông lão cũng vơ làm chồng.
Chồng người xuôi ngược tứ phương
Chồng em vào bếp sờ đuôi lũ mèo.
Chồng người đánh Đông dẹp Bắc
Chồng em vào bếp giương cung trúng gà.
Mũi vợ 18 gánh lông
Chồng thương chồng nói tơ hồng trời ban
Đêm ngủ nằm ngáy o o
Chồng thương chồng trêu ngáy cho rộn nhà
Đi chợ lại hay ăn hàng
Chồng thương chồng nói lại nhà đỡ cơm
Trên đầu toàn rác với rơm
Chồng thương chồng nói hoa thơm rải đầu.
Lấy chồng mà chẳng biết chồng
Đêm nằm cứ ngỡ là ông láng giềng.
Dưới đồng sâu trên đồng cạn
Vợ cấy chồng cày con trâu bừa
Tổng hợp lấy vợ hơn tuổi tục ngữ hay nhất thể hiện quan điểm tình yêu không quan trọng tuổi tác:
Chồng già vợ trẻ là duyên,
Vợ già chồng trẻ là tiên ba đời.
Canh bầu nấu với cá trê
Ăn vô cho mát mà mê vợ già
Vô duyên lấy phải vợ già
Ăn cơm phải đút, xin bà nuốt nhanh
Vô phúc lấy phải trẻ ranh
Vừa chơi, vừa phá tung hoành tứ tung
Có phúc lấy phải vợ già
Vừa sạch cửa nhà, lại ngọt cơm canh
Vô phúc lấy phải trẻ ranh
Nó ăn, nó bỏ tung hoành nó đi.
Những câu thành ngữ, tục ngữ về tình nghĩa vợ chồng nổi tiếng, hàm chứa nhiều ý nghĩa:
Của chồng, công vợ.
Ðạo vợ, nghĩa chồng.
Trong ấm, ngoài êm.
Trai anh hùng, gái thuyền quyên.
Chồng như đó, vợ như hom.
Trai có vợ như giỏ có hom.
Giàu vì bạn, sang vì vợ.
Thuyền theo lái, gái theo chồng.
Gái có công, chồng chẳng phụ.
Vợ chồng đầu gối tay ấp.
Cười vợ không cheo như nẻo không mấu.
Lấy chồng khó giữa làng, hơn lấy chồng sang thiên hạ.
Tậu ruộng giữa đồng lấy chồng giữa làng.
Đẻ công tử khó nuôi, lấy chồng công tử làm tôi một đời.
Lấy kẻ chê chồng, chớ lấy kẻ chồng chê.
Gái khôn tránh khỏi đò đưa
Trai khôn tránh khỏi vợ thừa người ta.
Sông Ngân há dễ bắc cầu
Trai thương vợ cũ, gái sầu chồng xưa.
Anh em ai đầy nồi nấy,
Vợ chồng không thấy lìa nhau.
Bát còn có lúc xô xát, huống chi vợ chồng.
Gái có công, chồng chẳng phụ
Tôi tớ xét công, vợ chồng xét nhân nghĩa
Trai nhớ vợ cũ, gái nhớ chồng xưa
Chồng sang vợ được đi giầy, vợ ngoan chồng được tối ngày cậy trông.
Tổng hợp các câu tục ngữ hay nhất về tình nghĩa vợ chồng không thể thiếu trong cuộc sống:
Chồng tới vợ lui, chồng hòa vợ thuận.
Lắm duyên nhiều nợ, lắm vợ nhiều oan gia.
Ẵm con chồng hơn bồng cháu ngoại
Thuận vợ thuận chồng, tát bể Ðông cũng cạn.
Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm.
Chiều người lấy việc, chiều chồng lấy con.
Chồng đã giận, vợ bớt lời.
Trai có vợ như giỏ có hom.
Thuyền về lái, gái theo chồng.
Chồng già vợ trẻ là tiên, vợ già chồng trẻ là duyên nợ nần.
Vầng trăng có sao, vầng đào có lý.
Củi tre dễ nấu, chồng xấu dễ xài.
Hay ăn miếng ngon, chồng con trả người.
Phúc nhà vợ, chẳng bằng nợ nhà chồng.
Những câu ca dao tục ngữ về tình nghĩa vợ chồng không chỉ là bài học đạo lý mà còn là lời nhắc nhở về sự bao dung, thủy chung và tôn trọng nhau trong hôn nhân. Giữ gìn những giá trị ấy chính là cách chúng ta gìn giữ hạnh phúc bền lâu cho mai sau.
Tham khảo ngay:
Bình Luận